Konwencjonalne płyty gipsowe tylko oddzielają pomieszczenia, ale nie wspierają komfortu termicznego. Gipsowo-lniane płyty z mikrokapsułkami materiału fazowego (PCM) i grafenowymi ścieżkami podczerwieni tworzą pasywne „akumulatory” energii: w dzień pochłaniają nadmiar ciepła, a nocą oddają je stopniowo lub – odwrotnie – magazynują chłód generowany nocnym przewietrzaniem. Dzięki temu temperatura w mieszkaniu stabilizuje się w granicach ±1,5 °C, a potrzeba włączania klimatyzacji lub dodatkowego ogrzewania maleje nawet o 20 %.
1. Budowa płyty PCM-IR
- Okładzina frontowa: 4 mm gips wysokowytrzymały GVL, powłoka lazurująca z kazeiny
- Rdzeń: włókno lniane igłowane + mikrokapsułki kwasu palmitynowego (punkt przemiany 24 °C, 145 kJ kg-1)
- Warstwa przewodząca: siatka grafenowa 10 Ω sq-1, zasilanie 24 V SELV (funkcja dogrzewania IR 80 W m-2)
- Dyfuzor pary: włóknina PLA-bambus 1 mm (μ = 25) – zapobiega kondensacji
- Rewers: bariera mineralna MgO, klasy ognioodporności A2-s1
- Wymiary modułu: 600 × 1200 × 22 mm, masa 6,9 kg m-2
2. Dlaczego PCM + grafen?
| Funkcja | Jak działa | Korzyść dla domownika |
|---|---|---|
| Bufor cieplny | PCM topi się przy 24 °C, pochłaniając nadmiar energii | Mniej przegrzanych dni latem |
| Ogrzewanie IR | Grafenowa mata emituje falę 8-14 µm | Szybkie dogrzanie strefowe |
| Akustyka | Lniano-gipsowy rdzeń αw 0,45 | Cichsze biuro-home |
| Ekologia | 76 % biomasa + mineralne spoiwo | Niski ślad CO₂ (-38 % vs GK-F) |
3. Studium przypadku: kawalerka 32 m² w Warszawie, ostatnie piętro
- Instalacja: 26 płyt PCM-IR (pow. 18,7 m²) na ścianach z ekspozycją zachodnią
- Efekty sezon lato 2024 / zima 2024-25:
- Spadek maks. temp. wewn. w sierpniu 2024 z 30,8 °C do 26,9 °C
- Skrócenie pracy klimatyzatora: -38 h (-22 %)
- Zużycie energii dogrzewania IR: 14,7 kWh (listopad-luty)
- Oszczędność na ogrzewaniu gazowym: -112 kWh
4. Montaż DIY: 9 m² płyty w gabinecie
4.1 Lista zakupów
- 15 × płyta PCM-IR 600 × 1200 mm
- Łata aluminiowa UD/CD + wkręty 25 mm
- Zasilacz 24 V 320 W (fanless) + termostat Wi-Fi Matter
- Przewód 2×1 mm² LSZH + szybkozłączki
- Gips szpachlowy bezcementowy + siatka narożna
4.2 Krok po kroku
- Rozstaw łaty CD/UD co 600 mm, zachowując dylatację 5 mm od posadzki.
- Przykręć płyty (15 wkr./m²), prowadząc przewody 24 V w rowkach.
- Połączenia grafenu złącz łączówkami IP 20, sprawdź rezystancję 11-13 Ω.
- Szpachluj łączenia, po 6 h przeszlifuj i gruntuj lazurą kazeinową.
- Sparuj termostat, ustaw „ekostrefę” 23 °C, IR tylko poniżej 21 °C.
Czas montażu: 4 h (2 osoby), koszt: ok. 1850 zł.
5. Plusy i minusy
| Aspekt | Plus | Minus |
|---|---|---|
| Termika | ±1,5 °C stabilizacji | Skuteczność zależy od wentylacji nocnej |
| Energia | Oszczędność HVAC do 20 % | Dogrzewanie IR max 80 W m-2 |
| Akustyka | Tłumienie średnich tonów | Basy < 100 Hz bez zmian |
| Montaż | Jak GK, narzędzia DIY | Cięcie wymaga piły z odsysaniem (PCM) |
| Koszt | Zwrot 5-8 lat | ≈ 95 €/m² na starcie |
6. Zdrowie i środowisko
- Brak VOC – kapsułki PCM zamknięte w mikro-PU klasy spoż.
- Antystatyczność – powłoka lniana redukuje kurz o 18 %.
- End-of-life: płyta rozkręcalna, lniane włókna do kompostu, gips do regranulacji, grafen do odzysku C.
7. Co dalej?
- PCM 2-fazowy – podwójny pik przemiany (18 °C / 26 °C).
- Samoładowanie PV-DC – 24 V prosto z balkonowego panela.
- AI-sterowanie – sieć LSTM prognozuje obciążenie cieplne i optymalizuje ładowanie PCM.
Finał: ściana, która myśli za Ciebie
Płyty gipsowo-lniane PCM-IR zamieniają pasywną przegrodę w aktywny bufor termiczny i źródło przyjemnego ciepła podczerwieni. To krok w stronę domów, które adaptują się do pogody bez energochłonnych urządzeń, jednocześnie pozostając w zasięgu domowego budżetu DIY.
